ፖለቲካዊ ስርዓት
ስዊዘርላንድ ፈደራላዊት መንግስቲ እያ ። እዚ ማለት ድማ ስልጣን ልዕሊ 3 ደረጃታት መንግስቲ ይዝርጋሕ ኣሎ ማለት ኢዩ ። ኮንፊደሬሽን ካንቶን ከምኡውን ኮሙን ኣሎ ። ነፍሲ ወከፍ ደረጃ መንግስቲ ናይ ገዛእ ርእሱ ዕዮ ኣለዎ ።
ቀጥታዊ ዲሞክራሲ ነቶም ተቐማጦ ኣብ ኵሉ ፖለቲካዊ ደረጃታት ውሳነታት ንኽገብሩ የኽእሎም ።
ስዊዘርላንድ Bundesrat እያ እትመሓደር ። እዞም ሰባት እዚ7 ኣባላት እተፈላለዩ ጕጅለታት ኢዮም።
ፌደራላዊ Bundesrätinnen und Bundesräte Bundesversammlung እዮም ዚምረጹ ። እዚ ዓብዪን ንእሽቶን ክፍሊ ዝሓዘ እዩ ።
እቲ ዓብዪ ኽፍሊ ንህዝቢ ዚውክል Nationalrat እዩ ። እታ ንእሽቶ ኽፍሊ ነቲ Ständerat እያ ።
ኣብ ቀጽሪ ሰይንት ጋለን ኣብ ቀጽሪ እቲ ኸተማ ኸምዚ ይብል -
ዋዕላ ካንቶን ሰይንት ጋለን
ዋዕላ ካንቶናል ሰይንት ጋለን - መግለጺ ፊልም ካንቶን ሰይንት ጋለን
ሓይሊ ምፍልላይ
ኣብ ውሽጢ 3 ደረጃታት መንግስቲ ዘሎ ስልጣን ኣብ መንጎ 3 ሰበ-ስልጣን መንግስቲ (ስልጣን ምፍልላይ ተባሂሉ ዚጽዋዕ) ተመቕለ- - ባይቶ (ሕጋዊ) መንግስቲ (ፈጻሚ) ከምኡውን ኣብያተ-ፍርዲ (ቤት ፍርዲ)። እዚ ዚስዕብ ዕዮታት ኣለዎ ፦
- ባይቶ ነቲ ሕግታት የቕርቦን ይቕይሮን እዩ ።
- መንግስቲ ነዚ ሕግታት እዚ ይፍጽሞ እዩ ።
- ኣብያተ-ፍርዲ እቲ ሕግታት ብግቡእ ዚዕየየሉ እንተ ዀይኑ ይውስኑ።
ሓይልታት ምፍልላይ ንሓይሊ ብዝሓሸ መገዲ ኸም ዚዝርጋሕን ከም ዚቈጻጸርን የረጋግጽ ።
ኣብ ፈደራላዊ ደረጃ Nationalrat ባይቶን ባይቶ Ständerat ፌደራላዊ Bundesrat ምኽሪ (ፈጻሚ) ፈደራላዊ Bundesgerichte (ቤት ፍርዲ) ዝሓቘፈ ባይቶ ኣሎ ።
ኣብ ካንቶን ሰይንት ጋለን እዘን 3 ሓይልታት እዚኣተን ከምዚ ዝስዕብ ኢየን -
- St.Galler Kantonsrat (ሕጋዊ)
- St.Galler Kantonsregierung (ኣካይዳዊ)
- Kantonsgerichte (ቤት ፍርዲ)
ፈደራላዊነት
ስዊዘርላንድ ፈደራላዊ መዋቕር ኣለዋ ። ኮንፊደሬሽን 26 ካንቶን ከምኡውን ዳርጋ 3000 ምምሕዳራት ከተማ ነቲ ናይታ ሃገር ዕዮ የካፍልዎ ኢዮም ።
ኮንፊደሬሽን ነቲ ብፌደራላዊ ቅዋም ብንጹር እተዋህቦ ኸም ናይ ወጻኢ ፖሊሲ ቍጠባውን ገንዘባውን ፖሊሲ ዝኣመሰለ መዳያት ብሓላፍነት ይሕተት።
እቲ ካንታታት ብዙሕ ርእስኻ ናይ ምቍጽጻር ስልጣን ኣለዎ ። ከም ምውዳብ ትምህርትን ህንጸትን ክንክን ጥዕናን ፖሊስን ዝኣመሰለ ዕዮታት ይፍጽሙ እዮም ።
ኣብ ስዊዘርላንድ እቲ ዝነኣሰ ፖለቲካዊ ኣሃዱ ምምሕዳር ከተማ እዩ ። ምምሕዳራት ከተማ ኸም እኒ ጐሓፍ ምእካብ ህንጸትን ምክንኻንን ናይቲ ኸባቢ መገድታት ቀረብ ማይን ተፈጥሮኣዊ ጋዝን ስፖርትን መዘናግዕን ዝኣመሰለ ዕዮታት ብሓላፍነት ይከታተል ።
ተሳትፎ ህዝቢ
ኣብ ስዊዘርላንድ ፖለቲካዊ ተሳትፎ ህዝቢ ኣዝዩ ኣገዳሲ እዩ ።
ኵሎም እቶም ኣብ ስዊዘርላንድ ዜግነት ስዊዘርላንድ ዘለዎም ስዊዘርላንዳውያን ደቂ 18 ዓመት ምስ ኰኑ ኣብ ፈደራላዊ ቀኖናውን ምምሕዳራውን ድምጺ ኺሳተፉ ኣብሳጹን ዕንቊ ድማ ኪመርጹ ይኽእሉ እዮም። ኣብ ትሕቲ ኸምዚ ዝኣመሰለ ዅነታት ህቡብ ተበግሶ ኺጅምሩ referመንት ኪገብሩ ንኽልቲኡ ድማ ኪፍርሙ ይኽእሉ እዮም።
ሃገራዊ ተወከልቲ ብህዝቢ ኢዮም ዝምረጹ ። መንግስታት ቀኖናውን ምምሕዳራውን እውን ብህዝቢ ኢዮም ዝምረጹ ።
ወጻእተኛታት ኣብ ፈደራላዊ ደረጃ ኣብ ዚግበር ምርጫ ኺመርጹ ወይ ኪመርጹ ኣይክእሉን እዮም። ወጻእተኛታት ኣብ ካንቶን ሰይንት ጋለን ኪመርጹ ኣይክእሉን እዮም ።
ጥርዓኖም
ኵሎም ሰባት እንተላይ ወጻእተኛታት ኣብ ምምሕዳርን ቀኖናን ፈደራላዊ ደረጃን ንሰበ ስልጣን ጥርዓኖም ኬቕርቡ መሰል ኣለዎም ። ልመና ርእይቶታት መረረታት ወይ ሕቶታት ዝሓዘ ኪኸውን ይኽእል እዩ።